تعویض همزمان مفصل هر دو زانو
تعویض همزمان مفصل هر دو زانو، جراحی است که در آن هر دو زانوی بیمار طی یک عمل جراحی تعویض می شود.
از آنجاییکه هر دو زانو در یک جراحی عمل می شوند، دیگر نیازی به انجام جراحی دوم برای تعویض زانو وجود نخواهد داشت و تنها یک بار بیهوشی برای عمل جراحی هر دو زانو مورد نیاز است.
برخی بیماران ممکن است که تمایل بیشتری به جراحی تعویض جداگانه هر مفصل زانو داشته باشند، اما این تصمیم مستلزم این است که بیمار دو بار تحت بیهوشی قرار گیرد. بنابراین اغلب بیماران تعویض همزمان هر دو زانو را انتخاب می کنند.
شناخت روند این جراحی، ریسک های آن و آنچه که بعد از عمل در انتظار بیمار است مسائل مهمی هستند که بیمار باید قبل از انجام جراحی از آنها آگاهی یابد. به علاوه قبل از جراحی تعویض مفصل زانو شرایط فیزیکی و سلامت بیمار باید توسط متخصص قلب، متخصص داخلی و در صورت نیاز متخصص ریه مورد ارزیابی قرار گیرد تا تایید شود که آیا بیمار گزینه مناسبی برای این جراحی است یا خیر.
چه بیمارانی نیاز به جراحی تعویض همزمان مفصل هر دو زانو دارند؟
دلایل متفاوتی برای انجام عمل جراحی تعویض مفصل هر دو زانو وجود دارد.
در اکثر موارد هنگامی به بیماران توصیه می شود که این عمل را انجام دهند که احساس سفتی، سختی و همچنین درد در هر دو زانو داشته باشند.
این علایم باید به اندازه ای جدی باشد که باعث مشکلاتی در فعالیت های روزمره بیمار شده باشد. کارهای ساده ای مثل بیرون گذاشتن زباله، لباس شستن و حرکت کردن برای بیمار سخت و دردناک است.
هنگامی که مشکلاتی مانند آرتروز روی هر دو زانوی بیمار اثر بگذارد و آرتروز آنقدر جدی باشد که باعث تغییر شکل زانوها، کاهش توانایی راه رفتن عادی بیمار و همچنین درد و یا بروز دیگر نشانه های بیماری گردد. در این شرایط، انجام عمل جراحی تعویض مفصل هر دو زانو یک انتخاب خوب است.
چه چیزی باعث آرتروز می شود؟
دلایل بالقوه متعددی باعث آرتروز زانوها می شود که بیماران باید از آنها آگاه باشند.
ژنتیک یکی از دلایلی است که در بروز آرتروز در مفاصل سرتاسر بدن از جمله زانو، تاثیر می گذارد. بیمار دارای سابقه خانوادگی آرتروز احتمال بیشتری برای مبتلا شدن دارد.
علاوه بر ژنتیک، وزن هم در خطر ابتلا به آرتروز زانو موثر است. بیمارانی که اضافه وزن دارند یا چاق هستند، فشار بیشتری بر روی لگن و زانوهای خود وارد می کنند که این فشار باعث تخریب و از بین رفتن مفاصل می گردد.
دلیل رایج دیگر آرتروز زانو، استفاده نادرست و بیش از حد از مفاصل است. در طول سالها مفاصل برای تسهیل حرکت به شدت کار می کنند و این امر منجر به ازبین رفتن غضروف در طول زمان و تشدید آتروز می گردد.
مسئله دیگری که ممکن است منجر به چنین مشکلی شود آسیب مستقیم زانو است که باعث می شود مفصل آسیب ببیند و خراب شود. شکستگی، زخم، عفونت و یا التهاب زانو می تواند باعث ایجاد آرتروز و تخریب زانوها گردد.
نگاهی کلی به جراحی تعویض همزمان مفصل هر دو زانو
در عمل جراحی تعویض مفصل مناطقی از زانو که آسیب دیده و 
تخریب شده است برداشته می شود و به جای آن قسمت های مصنوعی جایگزین می شود. این قسمت های مصنوعی که در طی جراحی درون زانوی بیمار گذاشته می شود معمولا با عنوان پروتز شناخته می شود.
پروتز مورد استفاده در عمل جراحی از مواد مختلفی درست شده است که شامل سرامیک، پلاستیک مخصوص و فلز می باشد.
بیماران زیادی دریافته اند که عمل جراحی تعویض مفصل زانو به آنها کمک می کند که کارایی زانوهایشان را بازیابند، درد مربوط به آرتروزشان درمان شود و میزان فعالیت و حرکت کلی آنها بهبود یابد.
در اکثر مواقع، عمل جراحی تعویض مفصل زانو برای یک زانو انجام می شود. با این وجود بیمارانی وجود دارند که آرتروز هر دو زانوی آنها را تخریب کرده است و نیاز دارند که عمل جراحی تعویض را برای هر دو زانو انجام دهند. در چنین مواردی لازم است که بیمار از نظر بدنی شرایط لازم را داشته باشد و در شرایط مناسبی باشد.
مفصل زانوی تعویض شده چند سال کار می کند؟
سوال رایجی که بیماران هنگام جراحی تعویض مفصل زانو می پرسند این است که پروتزهای جایگزین شده در نواحی آسیب دیده، چقدر عمر میکنند.
خوشبختانه، مطالعات نشان داده است که تعویض مفصل زانو دوره زمان نسبتا قابل توجهی عمر خواهد کرد.
این مطالعات نشان می دهد که پروتزهایی که در زانوی بیمار قرار می گیرند در اکثر موارد بیش از ۲۰ سال عمر می کنند.
مزایا و معایب تعویض همزمان مفصل هر دو زانو
تعویض همزمان مفصل هر دو زانو دارای مزایا و همچنین معایبی است.
به بیماران توصیه می شود که قبل از تصمیم گیری در مورد اینکه آیا انجام جراحی تعویض همزمان مفصل هر دو زانو گزینه مناسبی برای آنهاست یا خیر، با این موارد آشنا شوند.
در ابتدا برخی از مزایای جراحی همزمان هر دو زانو را در نظر بگیریم، به خصوص در مقایسه با انجام دو جراحی مجزا برای هر زانو.
مزایای انجام جراحی هر دو زانو
- زمان بهبود و نقاهت سریع تر، که به معنی بازگشت سریع تر به فعالیت های عادی زندگی در زمانی کوتاه تر است
- پذیرش بیماران در بیمارستان در زمان کمتری اتفاق می افتد
- فیزیوتراپی زمان کمتری طول می کشد
- حی مجزا، فعالیت های بدنی را می توان سریع تر آغاز کرد
- ان عمل هر دو زانو از انجام دو زانوی مجزا کمتر است
در صورتی که دو زانوی بیمار مبتلا به آرتروز شدید باشد تا حدی که زانوها دچار تغییر شکل شده باشد، عمل جراحی تعویض همزمان مفصل هر دو زانو انتخاب بهتری است.
اگر بیمار تصمیم بگیرد که فقط یکی از زانوهایش را جراحی کند، آنگاه زانوی دیگر که جراحی نشده باید در طی دوره ی نقاهت بعد از جراحی کار بیشتری انجام دهد.
از سوی دیگر بعد از دوره نقاهت و بهبودی بیمار فشار و وزن بیشتری بر زانویی که مفصل آن تعویض شده وارد می کند که این کار طول عمر پروتز را کاهش می دهد.
علاوه بر این بیماران اغلب تمایل دارند که جراحی زانوی دیگر را به تعویق بیندازند و این مسئله نیز باعث کاهش عمر پروتز زانوی جراحی شده می گردد.
دکتر رشید گنجی در مورد بیمارانی که از تغییر شکل زانو رنج می برند و کاندیدای تعویض مفصل زانو هستند میگوید
"اگر بیمار تصمیم بگیرد که فقط یک زانو را جراحی کند، به آنها توضیح می دهم که بعد از جراحی یک زانو، زانوی جراحی نشده همچنان درد و ناراحتی دارد و درنتیجه بیمار از زانوی تعویض مفصل شده لذت و استفاده کافی نخواهند برد و به علاوه احتمال انجام عمل ریویژن (عمل مجدد تعویض پروتز) نیز برای زانوی جراحی شده نیز افزایش می یابد."
معایب انجام همزمان عمل هر دو زانو
- در حین انجام عمل تعویض هر دو زانو، ممکن است بیمار خون بیشتری از دست بدهد
- احتمال عوارض بعد از عمل افزایش می یابد
- هر دو پای بیمار درگیر است و پای عمل نشده ای برای ایستادن ندارد
بعد از جراحی تعویض مفصل هر دو زانو چه چیزی در انتظار بیمار است
هر بیمار با بیمار دیگر متفاوت است. این تفاوت ممکن است سن، وزن یا شرایط پزشکی باشد ولی به هرحال هیچ دو بیماری مثل هم نیستند. زمانی که جراحی همزمان تعویض مفصل هر دو زانو انجام می شود، بیمار باید در مورد مسائلی مانند زمان بهبود و نقاهت سوال بپرسد.
زمان بهبود تعویض زانو بین 4 تا 6 هفته طول می کشد که بعد از آن بیمار بتواند به سر کار برگردد.
بعد از جراحی تعویض همزمان هر دو زانو تا چه مدتی دردها ادامه دارند؟
دو هفته بعد از انجام جراحی تعویض همزمان هر دو زانو، بیمار بهبود در علائم بیماری را تجربه می کند و متوجه می شود که عملکرد زانوهایش به حالت عادی برمی گردد.
در این دوره، بیمار باید به آرامی کارها را انجام دهد تا به زانو فرصت دهد که به درستی درمان شود.
